Długo już piszę o metodach na oszczędzanie. Myślę, że nadszedł już czas, aby zrobić kolejny krok. Jeśli ktoś jest ze mną od początku i uzbierał przez 3 lata sporą kwotę, to może czas pomyśleć, aby te pieniądze zaczęły na siebie zarabiać. Mówiąc prościej – czas zacząć inwestować. Fundusze inwestycyjne są jedną z form inwestowania. Sprawdź, czy dla Ciebie.
Jest wiele metod inwestowania pieniędzy. Aby z nich skorzystać, trzeba przede wszystkim edukować się i posiadać jak najwięcej informacji o danym aktywie lub instrumencie finansowym. Jeśli nie jesteś pewien, czy inwestować, czy nie – lepiej tego nie rób. Zanim zaczniesz inwestować w ogóle, powinieneś poznać kilka zasad.
5 zasad zanim podejmiesz decyzję o inwestycji
1. Nigdy nie inwestuj wszystkich swoich oszczędności. Na inwestycje możemy przeznaczyć tylko te pieniądze, co do których mamy świadomość, że część z nich możemy stracić. Inwestycja wiąże się też często z zablokowaniem środków na dłuższy okres. Muszę jednak przyznać, że przy funduszach inwestycyjnych wyjście z inwestycji jest dość elastyczne. Weź pod uwagę horyzont inwestycyjny. Jeśli jeszcze nie masz oszczędności, a dostałeś sporą premię od pracodawcy, jeszcze jej nie inwestuj. Poznaj inwestycje, naucz się, odłóż pieniądze.
2. Jeśli nie masz jeszcze oszczędności pierwszym krokiem powinna być budowa tzw. poduszki finansowej / funduszu awaryjnego. Dopiero kiedy masz zabezpieczone swoje podstawowe finansowe cele, możesz zacząć inwestować.
3. Inwestycja wiąże się z ryzykiem. Zdaję sobie z tego sprawę, że słowo inwestowanie kojarzy się bardzo pozytywnie. Często też przyciąga obrazy opływania w pieniądze pochodzące z zysków. Tak może się zdarzyć. Jednak może też się zdarzyć, że możesz na inwestycji stracić część pieniędzy. Musisz to uwzględnić w swoich przewidywaniach przyszłości. Zastanów się też, jakie ryzyko jesteś w stanie zaakceptować. W przypadku inwestycji w fundusze inwestycyjne, tę decyzję musisz podjąć jeszcze przed podpisaniem umowy. To wynika z przepisów prawa europejskiego.
Każdy inwestor wypełnia ankietę tzw. kwestionariusz adekwatności, na podstawie którego oceniana jest wiedza i skłonność do akceptacji ryzyka. Im bardziej doświadczony inwestor, tym agresywniej będzie inwestował. To jednak nie od razu przychodzi łatwo. Emocje mogą tak duże, że reakcja na spadki może przyprawić nas o ból głowy. Jeśli jeszcze reagujesz emocjonalnie i uczysz się inwestować, zacznij od inwestycji bezpiecznych. Takie fundusze generują mniejsze zyski, ale też mniejsze straty. Dzięki temu masz w miarę spokojną głowę, że Twoje pieniądze nie wyparowały.
4. Ucz się cały czas o różnych inwestycjach, poznawaj różne metody, gromadź jak najwięcej informacji. Nie inwestuj w instrumenty lub aktywa, jeśli nie masz o nich nawet podstawowego pojęcia. Pamiętaj, że tylko Ty jesteś swoim najlepszym doradcą. Słuchaj ekspertów, podglądaj rozwiązania, ucz się nieustannie, ale decyzje podejmuj rozsądnie, bez emocji i samodzielnie.
5. Zastanów się, czy na pewno dana inwestycja jest dla Ciebie. Musisz to czuć, że wiesz, o co chodzi. Musisz się tym „jarać”. W przeciwnym razie pozostawisz inwestycję samą sobie, a zazwyczaj nad inwestycjami trzeba czuwać. Dywersyfikacja jest pożądana. Dobrze mieć pieniądze zainwestowane w różne możliwości. Warto jednak pamiętać, że nie mogą to być aktywa / instrumenty, co do których nie masz żadnej wiedzy. W inwestowaniu jazda bez trzymanki na tzw. „szczęście” jest dość ryzykowna. Można wiele stracić. Podejmuj więc decyzje powoli, rozważnie i z głową.
Fundusze inwestycyjne – co to jest
Podjęłam temat funduszu inwestycyjnych, gdyż uważam, że jest to dość prosta forma inwestowania. Na pewno możesz tutaj liczyć na pomoc ze strony doradcy bankowego lub agenta sprzedającego Ci ten produkt. Poza tym nie inwestujesz sam, ale jesteś jednym z uczestników. Decyzje inwestycyjne podejmują zarządzający funduszami, a nie Ty sam. W przypadku funduszy inwestycyjnych podejmujesz decyzję ile chcesz inwestować i w jakim funduszu, ale nie musisz tego fizycznie robić. Zrobią to za Ciebie ludzie, którzy się na tym znają. Fundusze inwestycyjne więc są świetną formą dla tych, którzy sami nie inwestują na giełdzie, ale chcieliby korzystać z pożytków giełdowych. Fundusz z pewnością jest w tym wypadku najlepszą opcją.
Fundusz inwestycyjny to (wg Wikipedii) forma wspólnego inwestowania polegająca na zbiorowym lokowaniu środków pieniężnych wpłaconych przez uczestników funduszu. Uczestnikami mogą być zarówno osoby indywidualne, jak i osoby prawne oraz podmioty i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.
Fundusz inwestycyjny więc zbiera od licznych inwestorów pieniądze – nawet niewielkie – i tę całość zebranych aktywów inwestuje w instrumenty i na różnych rynkach. Rynki są jasno określone w statucie danego funduszu np. w akcje, obligacje czy inne rodzaje inwestycji.
Większość inwestycji wymaga posiadania sporego kapitału. W funduszu inwestycyjnym potrzeba niewiele, by otworzyć rejestr i zacząć inwestować. Można zacząć już od kilkudziesięciu złotych. Dlatego to jest świetne narzędzie do nauki inwestowania. Nie wymaga dużych nakładów finansowych, a zyski czerpiemy z aktywów całego funduszu, a nie tylko własnej zainwestowanej kwoty.
Cena jednostki uczestnictwa funduszu może zmienić się codziennie. Oznacza, że nasze środki zainwestowane w fundusz inwestycyjny będą codziennie mieć inną „wirtualną” wartość. W przeciwieństwie do lokat bankowych o stałym oprocentowaniu, zysk w funduszu inwestycyjnym nie jest z góry znany ani gwarantowany. Nie pochodzi on z odsetek, ale ze zmiany wartości papierów wartościowych i innych aktywów, w które inwestują fundusze. Im bardziej rośnie wartość papierów wartościowych, tym większy jest zysk. Wartość inwestycji można sprawdzać na bieżąco, śledząc wartość jednostki uczestnictwa danego funduszu.
Rodzaje funduszy inwestycyjnych
Na polskim rynku kapitałowym fundusz inwestycyjny może być utworzony jako fundusz inwestycyjny:
- Otwarty (fundusz inwestycyjny otwarty – FIO)
- Alternatywny
- Specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty (SFIO)
- Fundusz inwestycyjny zamknięty (FIZ).
Fundusz inwestycyjny otwarty (w skrócie FIO) to najbardziej popularny rodzaj funduszu. Taki fundusz zbywa i odkupuje jednostki od uczestników funduszu na każde ich żądanie. FIO adresowane są w zasadzie do wszystkich inwestorów. Należy jednak pamiętać, że jednostek nie możemy sprzedać ani podarować komuś innemu, mogą natomiast być dziedziczone.
Specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty (SFIO) jest szczególnym rodzajem funduszu otwartego. Główna różnica polega na tym, że SFIO dokonują inwestycji w jednostki innych FIO lub SFIO, tytuły uczestnictwa funduszy zagranicznych lub tytuły uczestnictwa emitowane przez instytucje wspólnego inwestowania z siedzibą za granicą.
Fundusze Inwestycyjne Zamknięte (FIZ) są kierowane do wąskiej grupy inwestorów, toteż nie dotyczą ich tak szerokie obostrzenia, jak w przypadku FIO. Ponadto FIZ-y oferują szersze spektrum strategii i inwestycji, np. w nieruchomości. Klienci FIZ nabywają certyfikaty inwestycyjne, natomiast inwestorzy FIO w zamian za zainwestowane środki otrzymują jednostki uczestnictwa w danym funduszu. Jednostki uczestnictwa są podzielne, tzn. że inwestor nabywa ich dowolną liczbę. Takiej możliwości nie ma w przypadku inwestowania w certyfikaty inwestycyjne. Wycena certyfikatów ma miejsce rzadziej (min. raz na kwartał), niż jednostek uczestnictwa (min. raz w tygodniu). Należy zauważyć, że jednostki uczestnictwa podlegają odkupieniu, zaś certyfikaty inwestycyjne wykupieniu i umorzeniu. FIZ-y oferowane są tylko w okresach subskrypcji, w przeciwieństwie do FIO, które są dostępne bez ograniczeń czasowych. Jeśli chodzi o dywersyfikację portfela inwestycyjnego Fundusze Inwestycyjne Zamknięte stawiają przed inwestorami wyraźnie niższe wymagania niż FIO.
Inne kryterium podziału funduszy inwestycyjnych związane jest bezpośrednio z rodzajem aktywów, w których dany fundusz lokuje środki. W tym wypadku możemy posiłkować się klasyfikacją Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami, która zrzesza działające na polskim rynku towarzystwa funduszy inwestycyjnych.
Fundusze o najmniejszym ryzyku
Fundusze gotówkowe oraz rynku pieniężnego
Są to najmniej ryzykowne fundusze. Inwestują przede wszystkim w papiery wartościowe o stałym dochodzie, takie jak bony i obligacje skarbowe oraz instrumenty dłużne emitowane przez przedsiębiorstwa i władze samorządowe. Fundusze te nie inwestują w akcje. Przeznaczone są dla osób zainteresowanych długofalowym oszczędzaniem oraz nie akceptujących ryzyka związanego z zakupem akcji.
Te fundusze uznawane są za najbezpieczniejsze typy funduszy inwestycyjnych, bo wykazują znikome ryzyko utraty kapitału (ale ryzyko jest i zdarzają się straty na tych funduszach). Lokują posiadane środki w krótkoterminowych instrumentach dłużnych: bony skarbowe, bankowe papiery wartościowe (np. bony oszczędnościowe), krótkoterminowe weksle komercyjne, lokaty bankowe oraz inne, o podobnym charakterze.
Fundusze dłużne (obligacji)
Inwestują one głównie w obligacje zerokuponowe i o stałym oprocentowaniu. Mogą to być również krótkoterminowe papiery wartościowe emitowane m.in. przez Skarb Państwa czy jednostki samorządu terytorialnego. Większość funduszy dłużnych uznawana jest za instrumenty finansowe o stosunkowo niskim poziomie ryzyka. Jednakże w ich przypadku trzeba liczyć się z możliwymi stratami w krótszych okresach.
Fundusze mieszane
Fundusze mieszane inwestują w różne klasy aktywów, np. w udziałowe papiery wartościowe (w tym akcje), papiery o stałym dochodzie (obligacje, instrumenty rynku pieniężnego).
Do tych funduszy możemy zaliczyć fundusze zrównoważone, stabilnego wzrostu, fundusze z ochroną kapitału, aktywnej alokacji i selektywne oraz mieszane. Fundusze mieszane lokują aktywa zarówno w instrumenty ryzykowne jak i bezpieczne. Do pierwszej grupy należą akcje spółek, a do drugiej na przykład obligacje, bony skarbowe, a także listy zastawne. Fundusze mieszane stanowią pośrednie rozwiązanie pomiędzy funduszami agresywnymi i bezpiecznymi. Fundusze te cechują się umiarkowanym ryzykiem inwestycyjnym, a jego poziom jest zróżnicowany i zależy od danego funduszu.
Fundusze agresywne
Fundusze akcji
Te fundusze są przeznaczone dla bardziej odważnych inwestorów – lubiących ryzyko i mających apetyt na większy zysk. Fundusze akcji inwestują przede wszystkim w akcje oraz inne udziałowe papiery wartościowe (prawa do akcji, kwity depozytowe). Fundusze akcji mogą osiągać wysoki zysk, przy jednoczesnym wysokim poziomie ryzyka inwestycyjnego. Przy korzystnej koniunkturze są w stanie osiągnąć wysoką stopę zwrotu, z kolei podczas bessy mogą przynieść nawet spore straty.
Zasięg geograficzny
Trzeci i najprostszy do zobrazowania sposób podziału funduszy to klasyfikacja geograficzna. Najczęściej wygląda ona w następujący sposób:
a) Fundusze rynków rozwiniętych (kraje, które już uważa się za bogate: USA, Niemcy, Wielka Brytania, Japonia)
b) Fundusze rynków wschodzących (kraje, które dopiero się bogacą: Polska, Chiny, Rosja, Turcja, Meksyk itp.)
c) Fundusze rynku globalnego
d) Fundusze rynków regionalnych (polskiego, europejskiego, Europy Środkowej i Wschodniej, USA, Azji i Pacyfiku itp.)
Od czego zależy zysk w funduszach inwestycyjnych
1. od tego w jaki fundusz inwestujemy
Przy akceptacji wysokiego poziomu ryzyka, można rozważyć inwestycje, które za cenę wyższych wahań wartości inwestycji mogą przynieść wyższe zyski – np. fundusze akcji. Przy niskiej tolerancji na ryzyko lepiej inwestować w fundusze, których wahania są niewielkie, nawet jeżeli mają przynieść niższy zysk.
Tak więc, im bardziej agresywna polityka inwestycyjna funduszu, tym jest szansa na większy zysk, ale też ryzyko poniesienia większej straty. Przy okazji powiem, że strata cały czas jest wirtualną, jeśli jej nie zrealizujemy w postaci dyspozycji odkupienia / wycofania środków. Czasami warto przeczekać „burzę” i wstrzymać się z emocjami, bo zgodnie z cyklem koniunkturalnym sytuacja powinna się odwrócić, pytanie tylko kiedy.
2. od tego jakie są koszty / opłaty
Przed podjęciem decyzji sprawdź koniecznie wszystkie koszty, jakie poniesiesz w związku z tą inwestycją. Będą one mieć duży wpływ na naszą inwestycję
Pierwszym kosztem będzie tzw. opłata manipulacyjna. Jest ona często pobierana od wpłaty klienta do funduszu, przed przeliczeniem środków na jednostki uczestnictwa. Są fundusze, które można nabyć bez tej opłaty. Mogą być też oferty, gdzie możesz skorzystać z częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłat np. w okresie promocyjnym. Warto zapoznać się z tymi informacjami, bo nasza inwestycja też zależy od wysokości tej opłaty. Dlaczego? Jeśli na początek zapłacisz 2 procent opłaty, a twój fundusz zrównoważony zarobił np. 1 procent, to nadal twoja inwestycja będzie na minusie.
Są jeszcze w funduszach inwestycyjnych opłaty za zarządzanie. Opłata ta jest wynagrodzeniem towarzystwa za zarządzanie aktywami funduszu. Zawiera też tzw. koszty limitowane, czyli koszty niezbędne do funkcjonowania funduszu, np. koszty banku depozytariusza, agenta transferowego, czy audytora. Jest to opłata stała od wartości aktywów funduszu. Pobierana jest od wartości wszystkich aktywów funduszu i jest wkomponowana w cenę jednostki uczestnictwa. Pojedynczy inwestor nie widzi więc pobrania tej opłaty ze swojego konta, jest ona uwzględniona już w wycenie wartości rachunku.
Na rynku obserwujemy, że niższa jest opłata za zarzadzanie dla funduszy o niższym poziomie ryzyka. Część funduszy pobiera też opłatę od wypracowanego zysku w skali roku, powyżej ustalonej wartości lub indeksu. Stanowi to dodatkową motywację dla zarządzających funduszem. Publikowane wyniki funduszy uwzględniają opłatę(y) za zarządzanie. Tabela opłat znajduje się w statucie każdego funduszu.
Od stycznia 2019 roku fundusze inwestycyjne mogą pobierać maksymalnie 3,5% stałej opłaty za zarządzanie rocznie. Od 2020 roku jest to maksymalnie 3,0%. Od 2021 roku będzie to maksymalnie 2,5%, aż wreszcie, od 2022 roku będzie to maksymalnie 2,0%. To efekt rozporządzenia Ministra Finansów.
Na co zwrócić uwagę przy wyborze funduszu inwestycyjnego?
Wybierając fundusz inwestycyjny odpowiedz sobie na pytania:
- Na jaki czas chcesz ulokować pieniądze.
- Jakie ryzyko jesteś w stanie zaakceptować, czyli czy i jakiej wielkości straty akceptujesz,
- Jaki zysk ma Ci dostarczyć Twój fundusz.
Dlaczego? Bo od tych czynników zależy np. to, czy lepiej będzie wybrać bardziej ryzykowny, czy mniej. Bardziej ryzykowny ma większe szanse na zyski. Takim jest np. fundusz akcji, który zazwyczaj wymaga też długiego horyzontu inwestycyjnego. Z drugiej strony możesz wybrać bardziej stabilny i mniej zyskowny, krótkoterminowy fundusz pieniężny.
Dystrybutor funduszu z pewnością zada Ci wiele pytań przed skierowaniem do Ciebie konkretnej oferty, ale warto się do tego przygotować. Dzisiejszy proces zakupu funduszy inwestycyjnych jest poprzedzony wypełnieniem odpowiedniego kwestionariusza, zapoznaniem się z odpowiednimi m.in. Kluczowymi Informacjami dla Inwestorów (KIID) czy Kartą Funduszu. Te dokumenty są bardzo przyjazne dla czytelnika, więc zachęcam Cię do zapoznania się z nimi. Jeśli chcesz, możesz też zapoznać się z Prospektem Informacyjnym Funduszu czy Funduszy, ale ta lektura jest dość żmudna i nieciekawa. Jeśli nie lubisz czytać trudnego prawniczego języka, poprzednio wymienione powinny Ci wystarczyć.
Czytaj wszystko przed zawarciem umowy i zadawaj pytania, bo odpowiedzialność na wyborze funduszu spada na Ciebie, a nie na Doradcę. Doradca np. w banku oferującym fundusz może przedstawić Ci tylko te oferty, które po przeprowadzonej analizie będą dla Ciebie adekwatne. Możesz też sam poprosić o inwestycję w konkretnym funduszu, ale jeśli z analizy wynika, że nie powinieneś, to jak najbardziej masz prawo do zakupu – znów na własną odpowiedzialność.
Szukając odpowiedniego funduszu, zwróć też uwagę na jego historyczne wyniki. Najgorszym, co możesz zrobić to wybrać fundusz, który w ostatnim roku miał duży skok do góry. Dlaczego? Bo wyniki funduszu są znacznie bardziej istotne w dłuższej perspektywie. Dokument KIID ma pewne standardy prezentacji wyników. Celem tych prezentacji ma być ochrona inwestora przed graficzną iluzją dużych zysków, które niekoniecznie muszą się powtórzyć. W końcu wyniki są historyczne, a nie prognozowane.
Zapytaj tez o koszty związane z zakupem jednostek uczestnictwa – pisałam o tym wcześniej.
Gdzie są dostępne fundusze inwestycyjne?
Jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych można kupić przez internet, jak i w placówkach u dystrybutorów. Najłatwiej dokonać ich zakupu online, przez platformy transakcyjne towarzystw funduszy inwestycyjnych. Ma to jeszcze jedną zaletę. Przy kupowaniu online zazwyczaj są one tańsze, a często zwolnione z opłat manipulacyjnych.
Na rynku istnieje bardzo wiele instytucji finansowych, w których można kupić jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych. Niemal każdy bank ma w ofercie produkty TFI pochodzące z jego grupy kapitałowej. Udając się do konkretnego banku, często możesz nabyć produkty inwestycyjne z niższą prowizją. Zwróć jednak uwagę, że Twój wybór będzie ograniczony najczęściej do tych funduszy, które dystrybuuje bank. Aby zwiększyć swój wybór i mieć pogląd na szerszy zestaw ofert, możesz samodzielnie poszukać funduszu dla siebie np. w internecie.
Zakończenie
Zdaję sobie sprawę, że ten artykuł jest dość długi. Starałam się skomasować wiele lat doświadczenia i wiele informacji tak, żeby podać Wam skondensowaną wiedzę. Ponadto, nie chciałam bazować tylko na własnej wiedzy. Skonsultowałam ten tekst z ekspertem z jednego z największych TFI w Polsce. Teraz ma pewność, że wszystko jest zgodne z praktykami rynkowymi i przepisami. Wiele odniesień dotyczy moich subiektywnych opinii i macie prawo wyrazić własne, a nawet się z nimi nie zgodzić.
Nie ma tutaj informacji o cechach tych produktów, portfelach, programach oszczędnościowych czy innych produktach, które bazują na funduszach inwestycyjnych. Jeśli chcesz wiedzieć więcej na temat funduszy i temat inwestowania w tego typu instrumenty jest dla Ciebie interesujący, daj znać w komentarzu jaki temat z tego obszaru by Cię interesował. Postaram się przygotować właściwy materiał specjalnie dla Ciebie. A póki co dziękuję za cierpliwość i jeśli dobrnąłeś do tego miejsca napisz w komentarzu: „Oszczędzajka” 🙂
Zobacz inne metody inwestowania pieniędzy: JAK INWESTOWAĆ PIENIĄDZE
Podobał Ci się powyższy artykuł?
Polub, udostępnij lub zostaw swój komentarz, abym wiedziała, że moja praca nie idzie na marne.
Będzie mi bardzo miło, jeśli odwiedzisz mnie na Facebooku!
Znajdziesz mnie też na:
Instagram joanna_postupalska
LinkedIn Joanna Postupalska-Bożek
You Tube Joanna Postupalska
Możesz również zamówić na maila powiadomienia o nowych wpisach. Zapraszam – zeskroluj wyżej.