Ostatnio przeprowadziłam sporo rozmów o przyszłej i obecnej emeryturze Polaków. Emerytura to świadczenie, jakie każdy chciałby otrzymać po zakończeniu aktywności zawodowej i do czego każdy obywatel ma, a przynajmniej powinien mieć prawo.
Jakby nie patrzeć, w 2019 roku wiele wskazuje na to, że emerytura z naszego ukochanego ZUS chyba będzie bardzo niska – bo w jakim celu wprowadzane są te PPK, dokonywane zmiany w OFE, czy mówi się coraz częściej o tzw. emeryturze obywatelskiej? No właśnie dlatego, żeby uzmysłowić Polakom, że ZUS – ZUSEM jest „cacy”, ale na emeryturę to lepiej odłóż sobie sam, bo system państwowy raczej nie dostarczy Ci kokosów.
Dlaczego emerytura z ZUS będzie niska?
System emerytalny zmienił się w 1999 roku, ale przez lata osoby przechodzące na emeryturę nadal korzystały z tzw. starego systemu.
Już w 2017 roku liczba nowych emerytur wg tzw. starych zasad zaczęła powoli wygasać. Zobacz jak to wyglądało przez ostatnie lata:
* Źródło: Dziennik Gazeta Prawna 29.05.2017r.
Poprzednie zasady były dość dobre dla emerytów, ale pogrążały i tak już mocno nadwyrężony system. System repartycyjny czyli pokoleniowy, na podstawie którego działają systemy emerytalne idealnie sprawdza się, gdy wielkość wpływów do systemu jest równa wielkości wypłat z niego. Wtedy zastępowalność ma sens. W bieżących czasach wiele społeczeństw, w tym Polska zmaga się jednak z problemami demograficznymi, które mają ogromny wpływ na wydolność albo raczej niewydolność tego systemu.
Powyższe dane dotyczą roku 2017.
Co oprócz demografii wpłynęło na coraz niższe emerytury Polaków?
Polska stoi przed dużym wyzwaniem demograficznym. Będzie to mieć ogromny wpływ na przychody systemu emerytalnego. Do tego powyższy wzór jasno określa, jak ZUS wylicza nasze emerytury. Spójrz na wzór. W dużej mierze Twoja emerytura z ZUS zależy od tego, ile kapitału na koncie w ZUS zgromadzisz (choć wiesz, że są to tylko zapisy, bo faktyczne środki zostały wydane na bieżące świadczenia) oraz kiedy przejdziesz na emeryturę.
Zakładając, że np. kobiety statystycznie żyją w Polsce 82 lata, a przechodzą na emeryturę najczęściej w wieku 60 lat, statystycznie ich średnia dalsza długość życia wynosi 22 lata. Tak długi okres dla celów wyliczenia świadczenia niewątpliwie wpływa na to, że świadczenie to będzie dość niskie. Kobiety mogą spodziewać się w przyszłości świadczenia na poziomie max 30% zarobków (tzw. stopa zastąpienia), choć niewątpliwą zaletą jest fakt, że bez względu na to, jak długo czy krótko będziesz żyć, świadczenie z ZUS będzie wypłacane dożywotnio (tzn. dziś jest tak wypłacane). Trochę lepiej, choć też nie kolorowo, wygląda świadczenie mężczyzn, bo statystycznie trochę krócej żyją, więcej zarabiają i później przechodzą na państwowe emerytury.
Luka emerytalna
W obydwu przypadkach powstaje jednak spora tzw. Luka emerytalna.
Czy coś z tą luką można zrobić? Wydaje się, że sporo, ale trzeba wziąć sprawy we własne ręce i zadbać o to samodzielnie. Zdaję sobie z tego sprawę, że żadna prywatna inwestycja nie zapewni Ci środków na zasadzie dożywotniej i może się zdarzyć, że przeżyjesz dłużej niż zapas twojej gotówki, dlatego warto w tym celu zgromadzić jak najwięcej kapitału.
MIT: wszyscy dostaną przecież minimalną emeryturę gwarantowaną przez Państwo, nawet gdy ze wzoru wyjdzie mniejsza kwota.
To rzeczywiście mit. Już dzis sporo osób pobiera mniejszą niż minimalną emeryturę– gdyż nie mają wypracowanego odpowiedniego stażu pracy uprawniającego do min. świadczenia (od 1.10.2017 20 lat stażu dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn). Zastanów się, czy czasem też nie jesteś w takiej sytuacji.
Zobacz też artykuły, które już wcześniej pisałam o państwowej emeryturze:
Czy można jakoś temu przeciwdziałać?
Tak – a nawet trzeba.
Weź sprawy w swoje ręce. Za kilka tygodni dostaniesz list z ZUS-u. Sprawdź w nim, jak będzie wyglądać twoja emerytura z ZUS (jest tam taka informacji o hipotetycznej emeryturze), oszacuj wielkość Twojej luki emerytalnej i zacznij działać. Każde środki dla Twojego konta emerytalnego są pożądane (i te państwowe i prywatne). Jeśli chodzi o prywatne, to są w Polsce produkty dedykowane oszczędzaniu na emeryturę, takie jak IKZE i IKE. Zastanów się nad założeniem jednego, później kolejnego. Będą Ci potrzebne.
Lepiej sobie samemu odłożyć, niż liczyć na to, co ktoś Ci da. Bierz udział w programach emerytalnych proponowanych przez pracodawców. Może w twojej firmie jest PPE, a może za chwilę zostaniesz poproszony do dołączenie do PPK. Zastanów się – każde źródło przyszłej emerytury jest potrzebne.
O PPK pisałam tutaj:
Pisałam też o IKZE:
A skąd wziąć na to pieniądze?
Jest wiele metod na oszczędzanie. Podsuwam Ci mój ulubiony system podziału budżetu, ale możesz skorzystać też z innego lub stworzyć własny. Ważne by oszczędzać na ten cel.
Emerytura, zaraz po poduszce finansowej, powinna być Twoim celem oszczędnościowym nr. 1. Bo nic nie jest tak pewne jak śmierć, podatki i niskie emerytury z ZUS. Nie daj się zaskoczyć. Zachęcam Cię do działania.
Jak przygotować się do oszczędzania na emeryturę?
- Określ CZAS
- Kiedy chcesz (a nie musisz) przejść na emeryturę – moment w przyszłości za x lat np. za 30 lat.
2. Określ, ile kosztuje życie: ile potrzebujesz, żeby przeżyć 1 miesiąc
3. Ile będziesz żyć na emeryturze?
- tutaj najlepiej przyjąć jakieś założenia najlepiej przekraczające oficjalne statystyki (na rok 2019 – średnia długość życia mężczyzn wynosi blisko 74 lata, kobiet niespełna 82, czyli 9 lat na emeryturze, kobieta 22 lata na emeryturze)
(12 X kwota emerytury) x liczba lat na emeryturze = kapitał emerytalny
Przykład: obliczenia dla kobiety wypłacającej emeryturę z IKZE po osiągnięciu 65 roku życia 12 x 2000 zł x 17 lat = 408 000 zł.
Dobry plan to podstawa
Dlaczego prywatna emerytura to dobry pomysł?
Tutaj przytoczę kilka zalet z bloga Michała Sadowskiego www.mojaprzyszlaemerytura.pl
„ Zalety tej metody trudno przecenić:
- sam decydujesz, kiedy i ile oszczędzasz lub inwestujesz,
- sam decydujesz, kiedy rozpocząć wypłatę środków,
- masz wpływ na charakter inwestycji,
- możesz elastycznie regulować wielkość składek,
- uniezależniasz się od kaprysów polityków i urzędników,
- zdobywasz bezcenną wiedzę z zakresu finansów osobistych.
Czy prywatna emerytura ma jakieś wady? O kilku rzeczach na pewno warto pamiętać:
- bierzesz na siebie odpowiedzialność oraz ryzyko straty z inwestycji,
- wiele rozwiązań związanych jest z kosztami i/lub karami umownymi,
- potrzebujesz samodyscypliny– tutaj państwo cię nie dopilnuje,
- potrzebujesz choć minimum wiedzy i zaangażowania, żeby podejmować trafne decyzje.”
Do wad dodam jeszcze brak rozwiązań dożywotnich.
„Bezpiecznie jest wychodzić z założenia, że emerytura z ZUS będzie tylko drobnym dodatkiem do Twojej emerytury i wtedy jej wysokość nie będzie już tak przerażająca.”
Podsumowując
- Liczenie na ZUS to pomyłka. Sam musisz odłożyć pieniądze na swoją emeryturę, aby mieć ją conajmniej z dwóch źródeł: ZUS i prywatne źródło.
- Kwota, którą musisz posiadać, wydaje się niebotyczna, ale nie patrz na nią. Policz, ile musisz odkładać co miesiąc, i rób wszystko żeby zachować systematyczność.
- Nie wystarczy oszczędzać. Kluczowe jest działanie na wszystkich frontach:
- Oszczędzanie
- Trzymanie wydatków pod kontrolą
- Zmniejszanie obciążeń podatkowych
- Pomnażanie oszczędności
- Systematyczne zwiększanie zarobków
Jeśli, tak jak ja, już masz jakieś programy emerytalne (ja mam IKE, IKZE, PPE, OFE, program oszczędnościowy), podziel się z Nami tą nowiną. Jestem bardzo ciekawa, na jakim etapie dbania o emeryturę jesteś. Jeśli nie chcesz w komentarzu, napisz do mnie na robjpb@gmail.com .
Na koniec powiem tak. Być może JESTEŚ jednak w poniższej grupie i nie potrzebujesz dodatkowych oszczędności na emeryturę:
- Jeśli jesteś w stanie żyć za 1/3 obecnej pensji miesięcznie na emeryturze,
- Jeśli przeprowadzisz się do kraju, w którym koszty życie są niższe – nisko-kosztową alternatywą mogą być Filipiny lub Tajlandia,
- Jeśli już o to zadbałeś i zbudowałeś kapitał, który pozwoli Ci prowadzić godne życie na emeryturze,
- Jesteś w trakcie realizowania planu emerytalnego tj. masz portfel emerytalny, wiesz ile z niego uzyskasz i kiedy,
- Jeśli jesteś na tyle ZAMOŻNY, że świadczenie z ZUS nie stanowi dla Ciebie żadnej dodatkowej korzyści, bo sprzedaż części majątku powinna wystarczyć na pokrycie kosztów życia,
- Jeśli jesteś śmiertelnie chory i masz przed sobą perspektywę przeżycia krótkiego okresu czasu (na pewno nie dożyjesz emerytury i stwierdził to lekarz).